Muzeum Regionalne w Szczecinku jest jednym z najstarszych na całym Pomorzu Zachodnim. Powstało bowiem już w 1914 roku i tylko niektóre muzea pomorskie mogą poszczycić się starszą metryką. Tradycje muzealne należałoby jednak przesunąć aż do roku 1866, kiedy to emerytowany major pruski F. W. Kasiski zorganizował ogromną – jak na tamte czasy – wystawę archeologiczną w szczecineckiej zbrojowni.

Zgromadzone obiekty (ponad 700 szt.) pochodziły z wykopalisk Kasiskiego z lat latach 60-tych XIX stulecia prowadzonych na terenie powiatów człuchowskiego i szczecineckiego. Na organizację muzeum trzeba było jednak poczekać jeszcze pół wieku, a kolekcja zgromadzona przez F. W. Kasiskiego została tymczasem wywieziona do Berlina i dała początek tamtejszemu Muzeum Etnologicznemu. Uroczyste obchody 600-lecia Szczecinka w 1910 roku ożywiły zainteresowania historyczne. Opublikowano wiele ciekawych prac z zakresu historii miasta i regionu, m.in. tak wybitnych znawców przedmiotu jak K. Tümpel i E. Wille. Zwolennicy powołania muzeum zyskali możnego protektora w osobie burmistrza K. Sasse, który jesienią 1913 roku powołał Towarzystwo Muzealne. W skład którego weszli znani obywatele miasta Szczecinka, m.in. wspomniani już K. Tümpel, E. Wille, landrat Ernst v. Hertzberg, oraz malarz Paul Stubbe i inni.

Dzięki energicznej pracy Towarzystwa, a szczególnie E. Wille’go muzeum zostało zorganizowane już w czerwcu 1914 roku w wieży po kościele św. Mikołaja – w tej samej, w której i dziś mieści się jego ekspozycja. Normalną działalność placówki uniemożliwił jednak wybuch I wojny światowej. Powstałe muzeum miało dość skromną bazę lokalową, ale dzięki staraniom Georga Zehma w roku 1935 zostało przeniesione do zamku. Wojna okazała się dla muzeum prawdziwą katastrofą. Wprawdzie walki o miasto trwały zaledwie jeden dzień i nie uczyniły większych zniszczeń, to jednak gmach muzeum został zajęty przez wojska sowieckie. Żołnierze radzieccy bez skrupułów wyrzucili część kolekcji, a przede wszystkim obiekty archeologiczne, przez okno na zewnątrz budynku. Niektóre z tych zabytków została uratowana przez siostry Niepokalanki, z których s. Maria Krysta napisała pierwszą po wojnie broszurkę poświęconą historii Szczecinka. Pojedyncze obiekty uratowali też inni mieszkańcy miasta np. misę mosiężną wykonaną w Norymberdze ok. roku 1500, czy kafel piecowy, szczęśliwie zakupiony do zbiorów muzeum. Próby reaktywowania Muzeum w Szczecinku zaraz po wojnie podjęli się m.in. Aleksander Stafiński i ks. Anatol Sałaga. Zorganizowali oni Obywatelski Komitet Muzeum Szczecinka i Ziemi Szczecineckiej, który w lipcu 1947 r. przejął wieżę św. Mikołaja na tymczasową siedzibę muzeum. Jednakże trudności pierwszych lat powojennych sprawiły, że zawsze były rzeczy ważniejsze i muzeum musiało poczekać. Mimo to A. Stafiński gromadził zbiory, głównie archeologiczne do przyszłego muzeum.

We wrześniu 1957 roku Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinku powołało nowy Komitet Organizacyjny Muzeum, w którego skład weszli między innymi A. Stafiński, W. Ostrowski, J. Krawczyk, J. Macichowski i P. Gołek–Narzęcki. Organizację muzeum wspomogło też Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Szczecinku założone w 1957 roku. W czasie obchodów rocznicy zdobycia Szczecinka przez wojska sowieckie – 28 lutego 1958 r., uroczyście otwarto Muzeum Ziemi Szczecineckiej. Chwilowo miało się ono mieścić w pokościelnej wieży św. Mikołaja, ale w niedalekiej przyszłości miało zostać przeniesione go zamku – do czego niestety nigdy nie doszło.

Dla młodzieży szkolnej pracownicy muzeum przeprowadzają lekcje muzealne.
Zainteresowanych nauczycieli prosimy o kontakt telefoniczny.

Tematy lekcji muzealnych:

• Rzemiosło gotyckie na Pomorzu
• Barokowa sztuka sakralna na Pomorzu
• Osadnictwo na ziemi szczecineckiej od XIV do wieku XX.
• Rozwój przestrzenny Szczecinka w XIX i XX wieku
• Architektura sakralna na ziemi szczecineckiej
• Pałace i dwory ziemi szczecineckiej
• Zabytki Szczecinka
• Dzieje gminy żydowskiej w Szczecinku
• Historia szczecineckiego ratusza
• Neogotycki kościół narodzenia NMP – architektura i wyposażenie
• Tajemnica wzgórza Marienthron. Historia i legenda.
• Rozboje na Pomorzu Zachodnim w XVI i XVII wieku.
• Zdobycie Szczecinka przez wojska sowieckie 27 lutego 1945 roku.
• 3 Maja 1946 roku w Szczecinku. Wielka patriotyczna manifestacja wolności.
• Dzieje Liceum Ogólnokształcącego w Szczecinku

Strona muzeum: http://www.muzeum.szczecinek.pl