Muzeum w Legnicy powstało w 1879 r. Jego budynek i bogate zbiory uległy zagładzie w 1945 r. Utworzone dopiero w 1962 r. obecne Muzeum Miedzi nie odziedziczyło niczego po tym przedwojennym Muzeum i musiało być organizowane od podstaw. Na swoja siedzibę otrzymało dawny pałac opatów cysterskich wzniesiony w latach 1726 – 1728 przez opata klasztoru w Lubiążu Ludwika Baucha. Kartusz herbowy opata umieszczony został powyżej portalu zwieńczonego balkonem z figurami św. Jana Chrzciciela i św. Jadwigi. Gmach ten oraz zlokalizowana obok Akademia Rycerska, a na przeciw kościół Św. Jan i dawne Kolegium Jezuickie tworzą dziś unikalny kompleks architektury barokowej usytuowany w centrum miasta, tuż obok Rynku.

Drugi gmach muzealny stanowi budynek XIX-wieczny, przyległy pod kątem prostym do barokowego pałacu, usytuowany wzdłuż ul. Św. Jana. Na tyłach obu gmachów urządzone zostało lapidarium. Na plenerowej ekspozycji zgromadzono ponad 70 detali rzeźbiarsko-architektonicznych z wyposażenia i wystroju różnych budowli legnickich od XIV do XIX w.

Muzeum Miedzi w Legnicy jest samorządową instytucją kultury finansowaną z budżetu miasta Legnicy.

Niemal od samego początku zainteresowanie muzeum skupiało się na dwóch równorzędnych dziedzinach: dziejach Legnicy i obszaru historycznie z nią związanego oraz miedzi i jej wykorzystywaniu przez człowieka. Obie te dziedziny, choć wiodące, nie stanowiły jednak całej oferty Muzeum Miedzi w ciągu minionego czterdziestolecia. Mogło się o tym przekonać blisko milion zwiedzających, na których czekało ponad czterysta wystaw prezentujących dawną i współczesną sztukę polską, sztukę i rzemiosło europejskie, archeologię, historię Śląska i Polski, dawną technikę, mineralogię, numizmatykę, militaria. Muzeum było też organizatorem kilkudziesięciu sesji naukowych, a także koncertów, konkursów i plenerów. W swoim dorobku wydawniczym ma blisko trzysta tytułów, w tym wiele pozycji naukowych i regionalnych.

Dla każdego muzeum najważniejszą sprawą są jednak jego zbiory. Muzeum Miedzi w Legnicy udało się w ciągu czterdziestu lat swego istnienia zgromadzić ich ponad 30000. W znacznej mierze są to zabytki dokumentujące dzieje i kulturę Legnicy od pradziejów po współczesność. Składają się na nie obiekty z zakresu: archeologii (ceramika pradziejowa i średniowieczna, narzędzia kamienne, przedmioty z brązu, żelaza, drewna , kości, skóry), numizmatyki i medalierstwa, rzemiosła artystycznego, malarstwa, grafiki, fotografii, filokartystyki, kartografii. Do kategorii tej zaliczyć tez należy rękopisy, dokumenty, starodruki, materiały biograficzne, tłoki pieczętne, sztandary, sienkiewiciana.

Legnica i jej okolice już od pradziejów znane były z przerobu miedzi i brązu, a od średniowiecza także z jej wydobywania. Muzeum posiada więc zbiór minerałów miedzi z całego świata, zabytki techniki z zakresu górnictwa i hutnictwa miedzi, kolekcje różnorodnych przedmiotów użytkowych i artystycznych z miedzi i jej stopów – narzędzia i broń, proste naczynia oraz sprzęty gospodarcze, ale też misternie zdobione wytwory kunsztu odlewniczego, kowalskiego, kotlarskiego. Szeroką gamę zastosowań miedzi jako tworzywa w sztuce uzupełniają kolekcje dawnej i współczesnej rzeźby brązowej oraz zbiór miedziorytów.

Zachowując wierność obranym przed laty dziedzinom Muzeum Miedzi stara się też poszukiwać nowych obszarów działalności kolekcjonerskiej. Już od dwudziestu lat budowany jest zbiór polskiego złotnictwa współczesnego oparty o dokonania artystystów okresu miedzywojennego, lat póżniejszych jak też uczestników legnickich przeglądów srebra. Drugim nowym polem gromadzenia są sovietica. Muzeum jeszcze przed likwidacją garnizonu rosyjskiego w Legnicy rozpoczęło zbieranie materiałów i przedmiotów ilustrujących pobyt tej armii w naszym mieście.

Realizacje obu podstawowych kierunków zainteresowania Muzeum Miedzi najlepiej ilustrują najważniejsze przedsięwzięcia z ostatnich lat.

W zakresie historii i kultury regionu były to:

– wystawy: „Legnica i Śląsk na dawnych mapach” (1997), „Tramwaje w Legnicy 1898-1968” (1998), „Skarby legnickiego archiwum” (1998), „Legnickie pomniki” (1999), „Z dziejów prasy legnickiej” (2000), „Legnica około 1900 r.” (2001), „Barok na Śląsku” (2001), „Op nederlanse manier”(2001), „Stan wojenny na Śląsku” (2002), „Beniamin Bilse. W stulecie śmierci legnickiego muzyka i kompozytora” (2002), „F.B. Werner – śląski rysownik i topograf” (2002).
– Miedzynarodowe konferencje naukowe: „Dzieje zakonów i życia klasztornego w Legnicy” 1996, Silesia numismatica.Mennictwo księstwa legnicko-brzeskiego” (2000), „Friedrich Bernhard Werner (1690-1776). Życie i twórczość” (2002). W zakresie problematyki miedziowej:
– wystawy: „Moneta miedziana na ziemiach polskich” (1997), „Miedź z pałacu, kościoła i dworu” (1997), „Miedzioryt śląski” (1997), „Brązowe, niebieskie, złote. Kolekcja rodziny Starowieyskich” (1999), „Warsztat miedziorytniczy” (2000), „Brązy starożytne” (2000), „Minerały miedzi” (2002).

Publiczności prezentowany był także bogaty wybór innych wystaw o różnorodnej tematyce. Największą popularnością cieszył się jednak cykl ekspozycji monograficznych prezentujących twórczość znakomitych polskich artystów XX wieku: Henryka Rodakowskiego (1998), Jacka Malczewskiego (2000), Olgi Boznanńskiej (2001),Piotra Potworowskiego (1998), Wlastimila Hofmana (1999), Jana Lenicy (1999). W roku bieżącym wielką popularnością cieszyła się wystawa sztuki polskiej z kolekcji Toma Podla. Innym ważnym wydarzeniem była możliwość zaprezentowania własnej wystawy „Srebrne fascynacje” w Muzeum Polskim w Ameryce (Chicago).

Muzeum Miedzi posiada dwa oddziały: Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickm Polu oraz Pawilon z reliktami kaplicy romańskiej na dziedzińcu zamkowym. Muzeum posiada też na przyległym do niego terenie największe na Dolnym Śląsku lapidarium, stałą ekspozycje detali architektonicznych i kamiennych elementów wystroju dawnych legnickich budowli (XIV-XIX w.)

Strona muzeum: http://www.muzeum-miedzi.art.pl