Muzeum zostało utworzone z rezydencji Zamoyskich decyzją resortu kultury i sztuki PKWN z 4 listopada 1944 roku pod nazwą Państwowe Muzeum Narodowe, następnie nosiło nazwę Państwowy Ośrodek Muzealny. W latach 1955-1976 działało jako Centralna Składnica Muzealna Ministerstwa Kultury i Sztuki. W 1976 roku zostało powtórnie udostępnione publiczności jako Muzeum-Pałac w Kozłówce; a od roku 1992 nosi nazwę Muzeum Zamoyskich w Kozłówce.
Wnętrza pałacowe z przełomu XIX i XX wieku. Początki zespołu pałacowo-parkowego w Kozłówce datowane są na pierwszą połowę XVIII wieku. Ówcześni właściciele Tekla z Pepłowskich i Michał Bielińscy wybudowali pałac, oficynę południową, dwie kordegardy oraz stajnię i powozownię. Za czasów Konstantego Zamoyskiego, pierwszego ordynata kozłowieckiego, na przełomie XIX i XX wieku rozbudowano i przebudowano zespół pałacowo-parkowy w Kozłówce. Dobudowano wówczas oficynę północną, kaplicę i teatralnię.
W trakcie przebudowy w latach 1898-1911 wnętrza pałacu otrzymały nowy wystrój: neorokokowe i neoregencyjne plafony, marmurowe kominki, miśnieńskie piece, ozdobne dębowe parkiety. Pokoje zostały urządzone w stylu II Cesarstwa. Ściany zawieszono obrazami i lustrami w bogatych złoconych ramach, okna przesłonięto kotarami i lambrekinami z jedwabnego adamaszku lub haftowanego aksamitu. Wnętrza wypełniły wysokiej klasy meble od barokowych do charakterystycznych dla drugiej połowy XIX w. neostylów. Wnętrza pałacowe zachowały swój charakter, układ architektoniczny, wystrój i autentyczne wyposażenie z czasów Konstantego Zamoyskiego.
WYSTAWY STAŁE:
– Wnętrza pałacowe z autentycznym wyposażeniem z przełomu XIX i XX w. Kozłowieckie zbiory dawnego malarstwa, rzeźby, grafiki i rysunku obejmują głównie portrety rodziny Zamoyskich (np. Zofii Zamoyskiej rysowany przez François Gerarda, Konstantego i Anieli Zamoyskich pędzla Leopolda Horowitza, popiersie Andrzeja Zamoyskiego dłuta Marcelego Guyskiego) i rodzin spokrewnionych (m.in. Czartoryskich, Potockich), malarstwo historyczne (obrazy Franciszka Smuglewicza i Józefa Oleszkiewicza), pejzaże (G. P. Panniniego, J. O. Harmsa) oraz liczny zespół kopii malarstwa europejskiego. Dział rzemiosła artystycznego zawiera między innymi porcelanę miśnieńską, wyroby manufaktury w Sevres i innych wytwórni europejskich, dwa duże serwisy szklane (jeden z herbami Zamoyskich) i takie rarytasy sztuki złotniczej, jak złocona ważka Martina Guillaume Biennais, nadwornego złotnika Napoleona I, czy wyrzeźbiona w agacie figurka dzika, pochodząca ze słynnej firmy złotniczej Carla Faberge, dostawcy dworu cara Mikołaja II. W skład zbiorów rzemiosła wchodzą także zabytkowe meble.
– Kaplica pałacowa.
Wzniesiona w latach 1903-1909 wg projektu Jana Heuricha mł. Wzorowana na kaplicy królewskiej z Wersalu. W prezbiterium witraż ze sceną Zwiastowania, pozostałe witraże z dekoracją geometryczną i herbem Zamoyskich. Ołtarz zdobiony brązami (figurami aniołów, główkami puttów i motywami roślinnymi: antepedium z przedstawieniem złożenia do grobu) odlanymi przez francuską firmę Le Val d’Osne. Organy z mechanizmem grającym organolą, zbudowane w 1907 roku przez niemiecką firmę E. F. Walckera w Ludwigsburgu. Wykuta w białym marmurze kopia nagrobka Zofii z Czartoryskich Zamoyskiej (oryginalny nagrobek dłuta Lorenzo Bartoliniego w kościele Santa Croce we Florencji).
– Galeria Sztuki Realizmu Socjalistycznego.
W Muzeum znajdują się bogate zbiory sztuki z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych, które liczą ponad 1600 rzeźb, obrazów, rysunków, grafik i plakatów. Znajdują się wśród nich dzieła czołowych polskich artystów. Swoistym dopełnieniem kolekcji są stojące na zewnątrz zdemontowane pomniki: Bolesława Bieruta z Lublina, autorstwa Bronisława Kubicy, Włodzimierza Lenina z Poronina wykonany przez D. P. Szwarca oraz Juliana Marchlewskiego z Włocławka – dzieło Stanisława Horno-Popławskiego.
W budynku dawnej powozowni mieści się jedyna w Polsce Galeria Sztuki Socrealizmu. Ta niezwykła wystawa, prezentująca najciekawsze prace ze znajdujących się w Muzeum wielkich zbiorów sztuki socrealistycznej, ma charakter polityczno-dydaktyczno-artystyczny, gdyż przez umiejętnie dobrane eksponaty ostrzega przed wszelkimi przejawami sztuki sterowanej przez rządy totalitarne.
– Powozownia.
Zorganizowana w 2002 r. w budynku dawnej stajni cugowej, gdzie trzymano także powozy, a w okresie międzywojennym samochody. Obejmuje historyczne pojazdy konne z XIX i pocz. XX w. ze zbiorów Muzeum-Zamku w Łańcucie. Wyeksponowane są tu też obiekty związane z podróżowaniem i uprawianiem sportów konnych i rowerowych, m.in. rowery, bicykl, latarnie i zegary powozowe, uprzęże, siodła, wyposażenie podróżne itp., ze zbiorów własnych, a także z Muzeum-Zamku w Łańcucie, Muzeum Sportu i Turystyki oraz Muzeum łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie.
WYSTAWY CZASOWE:
W sali wystaw czasowych w budynku Teatralni co roku organizowane są różnorodne wystawy.
2000 – Było, minęło. Ostatnie stulecie Lubelszczyzny ziemiańskiej;
2001 – Przywrócone piękno. Tajemnice warsztatu konserwatora
2002 – Umiłowane Dzieci Boże, Dzieci Moje!… Stefan kardynał Wyszyński
2003 – Hej, Gerwazy! Daj gwintówkę!
2004 – Salon przywrócony
2005 – Secesja
2005 – Polski plakat art déco ze zbiorów Muzeum Etnografii i Rzemiosła Artystycznego we Lwowie
2006 – Panie z dworów i pałaców
OFERTA OŚWIATOWA:
Lekcje muzealne organizowane dla uczniów szkół podstawowych i średnich, nawiązują do materiału zawartego w programach nauczania języka polskiego i historii. Uczniowie mają więc możliwość utrwalenia i pogłębienia wiadomości zdobytych w szkole. Mamy nadzieję, że lekcja, przeprowadzona w zabytkowej scenerii wnętrz pałacowych, będzie dla uczniów atrakcyjnym uzupełnieniem form dydaktycznych i sposobem na lepsze poznanie Muzeum. Lekcje muzealne można zamówić telefonicznie lub pisemnie.
Wirtualne zwiedzanie ekspozycji pałacowej – http://www.muzeumzamoyskich.pl/wycieczka/
Strona muzeum: http://www.muzeumzamoyskich.pl